Nawiązka postrzegana jest przez większość przedstawicieli doktryny jako środek karny o charakterze penalnym oraz kompensacyjnym. W przeciwieństwie do obowiązku naprawienia szkody wysokość świadczenia zasądzonego tytułem nawiązki nie musi równać się wyrządzonej szkodzie.
Skorzystanie z nawiązki jest niewątpliwe pomocne w procesach, w których ze względu na obowiązujące zasady procesu karnego, określenie wysokości doznanej przez poszkodowanego szkody jest utrudnione bądź niemożliwe. Nie można jednak pominąć faktu, że świadczenie pieniężne zasądzone tytułem nawiązki jest formą pomocy dla poszkodowanego, stąd też coraz częściej prezentowane jest stanowisko wedle którego nawiązka traktowana jest jako środek karny o charakterze kompensacyjnym lub co najmniej mieszanym.
Nawiązka – definicja
Wiele osób zastanawia się co to jest nawiązka. Nawiązka to środek karny, który polega na obowiązku zapłacenia określonej kwoty pieniężnej poszkodowanemu. Najczęściej nawiązka jest zasądzona od sprawcy obok kary zasadniczej.
Nawiązka w prawie karnym
Artykuł 47 Kodeksu karnego to podstawowy przepis regulujący orzekanie nawiązki, mówi on o trzech grupach przestępstw, za które zasądzana jest nawiązka:
- przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu, które skutkują ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu
- przestępstwa przeciwko środowisku
- przestępstwa sprowadzenia katastrofy w ruchu komunikacyjnym
Jeżeli chcesz poznać przykład sprawy zobacz np. to pytanie dotyczące tematu nawiązka.
Przykładowe sprawy, w których osoby uzyskały zwrot nawiązki zasądzonej w procesie karnym z ubezpieczenia znajdziesz w artykułach nawiązka oraz nawiązka.
Nawiązka a zadośćuczynienie
Dotychczas otrzymaliśmy wiele pytań dotyczących tego czy nawiązka wyklucza zadośćuczynienie (nawiązka a zadośćuczynienie kk). Zobacz np. to pytanie nawiązka. Wiele osób nie dostrzega jaka jest różnica w pojęciach zadośćuczynienie a nawiązka. Nawiązka ze swojego założenia to środek karny, który stosowany jest wtedy, gdy podczas orzekania nie da się ustalić dokładnych rozmiarów szkody. Kwota zasądzona tytułem nawiązki ma być “ułatwioną” formą rekompensaty szkody. Tymczasem zadośćuczynienie pieniężne ma stanowić niedoskonałą formę rekompensaty krzywdy po stronie poszkodowanego.
Wiele osób zastanawia się także czy nawiązka wyklucza zadośćuczynienie? Zobacz np. to pytanie dotyczące tematu nawiązka. Warto więc jasno wskazać, że zasądzenie nawiązki nie będzie wykluczać możliwości uzyskania przez poszkodowanego zadośćuczynienia. Z praktyki można wskazać, iż nawiązka w procesach karnych jest zasądzana stosunkowo często w kwotach od kilku tysięcy do kilkudziesięciu tysięcy złotych. W przypadku, gdy kwota ta jest niewystarczająca dla osoby poszkodowanej najczęściej dochodzi ona zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w odrębnym procesie cywilnym.
Kiedy sąd orzeka nawiązkę?
Nawiązka może być zasądzana w różnych sprawach. Najczęściej obowiązkiem zapłaty nawiązki zostaje obarczony kierowca, który spowodował wypadek samochodowy. Sądy zasądzają także nawiązki w procesach dotyczących błędów medycznych. Nawiązka stosowana jest wraz z karą zasadniczą, na przykład karą pozbawienia lub ograniczenia wolności. Kwota orzekana tytułem nawiązki jest przekazywana osobie poszkodowanej.
Nawiązka na rzecz poszkodowanego
Jeśli sąd skarze oskarżonego lub umorzy postępowanie, zasądza nawiązkę na rzecz poszkodowanego, obowiązek naprawienia całości lub części szkody lub zadośćuczynienie za straty. W przypadku gdy zasądzona nawiązka na rzecz pokrzywdzonego nie pokrywa całości strat pokrzywdzony może dochodzić swoich roszczeń w postępowaniu cywilnym.
Ile wynosi nawiązka?
Obowiązek zapłaty nawiązki nałożony w procesie karnym może być bardzo dotkliwy dla sprawcy wypadku.
Jaka kwota nawiązki może zostać zasądzona? Nawiązka jako obowiązek naprawienia szkody może wynieść od kilkuset złotych do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.
Wiele osób zastanawia się – czy osoba, która została zobowiązana do zapłaty nawiązki może domagać się zwrotu od ubezpieczyciela kwoty uiszczonej na rzecz pokrzywdzonego? Zobacz np. to pytanie dotyczące tematu nawiązka.
Każdy przypadek jest inny. Jednakże z naszych doświadczeń wynika, że pieniądze udaje się odzyskać, kiedy sprawę od początku prowadzi się wedle ustalonych reguł. Zobacz np. ten wpis dotyczący tematu nawiązka. Najważniejsze to dobrze rozpoznać sprawę oraz ocenić czy zwrot nawiązki będzie możliwy.
Wiele osób zastanawia się także jaka jest różnica w pojęciach nawiązka a świadczenie pieniężne. Zobacz np. ten wpis dotyczący tematu nawiązka. Tymczasem nawiązka to świadczenie pieniężne, które jest zasądzane w procesie karnym na rzecz osoby poszkodowanej.
Dotychczas otrzymaliśmy także pytania o to czy nawiązka jest opodatkowana. Odpowiedź na to pytanie zależy od tego w jakich okolicznościach doszło do realizacji nawiązki. Nie można więc jednoznacznie odpowiedzieć na tak postawione pytanie.
Warto pamiętać, że nawiązka może zostać rozłożona na raty. Zobacz np. to pytanie dotyczące tematu nawiązka. W procesach karnych wnioski o rozłożenie obowiązku zapłaty nawiązki na raty zdarzają się jednak stosunkowo rzadko.
Nawiązka – wykonanie
Nawiązka a komornik? Warto pamiętać, że wykonanie nawiązki odbywa się na drodze egzekucji sądowej, za pośrednikiem komornika. W przypadku gdy nawiązka została orzeczona na rzecz Skarbu Państwa, postępuje się zgodnie z przepisami o egzekucji administracyjnej.
Niezapłacona nawiązka może prowadzić do egzekucji nawiązki. W praktyce nierzadko dochodzi do sytuacji w których wierzyciel występuje o nadanie klauzuli wykonalności nawiązki. Jest to tak jakby zapowiedź tego, że nawiązka trafi do egzekucji.
Kiedy nawiązka pozostaje do zapłaty nie warto więc zwlekać z realizacją wyroku. Przedawnienie nawiązki zasądzonej wyrokiem następuje najwcześniej po 6 latach. Brak zapłaty nawiązki będzie z kolei powodować dotkliwe odsetki od nawiązki.
Nawiązka a śmierć pokrzywdzonego?
Dotychczas otrzymaliśmy także wiele pytań dotyczących tego jak śmierć pokrzywdzonego wpływa na nawiązkę. Otóż warto zaznaczyć, że śmierć pokrzywdzonego najczęściej spowoduje powstanie roszczeń o zapłatę nawiązki na rzecz osób najbliższych. Z kolei w przypadku śmierci pokrzywdzonego po zasądzeniu nawiązki roszczenie o zapłatę nawiązki będzie podlegało dziedziczeniu na zasadach ogólnych.
Nawiązka a odszkodowanie
Czym charakteryzuje się nawiązka a czym odszkodowanie? Nawiązka orzekana jest zamiast, a nie obok roszczeń dochodzonych na drodze cywilnej. Nie można zatem dochodzić konkretnej kwoty na drodze postępowania karnego, a następnie tej samej kwoty w postępowaniu cywilnym. Nawiązka może zostać zasądzona tylko w toku postępowania karnego, dlatego po zapadnięciu prawomocnego wyroku, jeśli stosowany wniosek nie został złożony, osoba poszkodowana traci szanse na rekompensatę szkód w toki postępowania karnego.
Nawiązka sądowa – przedawnienie
Czy nawiązka ulega przedawnieniu?
Nawiązka, podobnie jak inne kary regulowane przez kodeks karny, podlega przedawnieniu. Gdy od daty uprawomocnienia się wyroku upłynie 6 lat, nieopłacona nawiązka nie będzie mogła zostać wykonana. Jednakże nie warto liczyć na przedawnienie. Wystarczy bowiem, że w okresie biegu przedawnienia uprawniona osoba wystąpi do sądu lub komornika w celu wyegzekwowania nawiązki. W takim przypadku dojdzie do przerwania biegu przedawnienia a okres 6 lat przedawnienia zacznie biec od początku.
Zdecydowanie warto walczyć o zwrot wypłaconej osobie poszkodowanej nawiązki od ubezpieczyciela. Więcej o tym można przeczytać w artykule: Zwrot nawiązki z OC.
Sprawdź czy należy Ci się zwrot nawiązki
Chcesz otrzymać bezpłatną ocenę?
Wystarczy, że użyjesz formularza poniżej.
Załącz wyrok, w którym sąd nałożył obowiązek zapłaty lub opisz sytuację swoimi słowami. Możesz załączyć także decyzję zakładu ubezpieczeń (jeżeli posiadasz decyzję ubezpieczyciela).
Gwarantujemy, że błyskawicznie i bezkosztowo uzyskasz odpowiedź!
